ارزآوری پایدار با صادرات آبزیان؛ زیرساخت‌های حمل‌ونقل بوشهر توسعه یابد

*حامد عرب زاده
استان بوشهر با تولید بیش از ۲۱ هزار تن میگو و ماهی پرورشی، به قطب صادرات آبزیان کشور تبدیل شده و نقش مهمی در دیپلماسی غذایی و ارزآوری دارد.
استان بوشهر سال‌هاست به‌عنوان قطب اصلی شیلات و صیادی کشور شناخته می‌شود.
مجاورت با خلیج فارس، دسترسی به پهنه‌های وسیع ساحلی و وجود زیرساخت‌های پرورش و صید، این استان را به یکی از کانون‌های اصلی تولید و صادرات آبزیان ایران بدل کرده است.
اکنون که اقتصاد کشور به‌دنبال کاهش وابستگی به نفت است، صادرات آبزیان می‌تواند یکی از ستون‌های اصلی توسعه پایدار و ارزآوری به شمار رود.
 جایگاه بوشهر در تولید ملی آبزیان
طبق آمارهای رسمی، بیش از ۵۰ درصد میگوی پرورشی ایران در بوشهر تولید می‌شود. همچنین سهم این استان در صید ماهیان صنعتی و سنتی، بخش قابل توجهی از بازار داخلی و خارجی را تأمین می‌کند.
مزارع پرورش میگو در مناطق گناوه، دیر و دیلم در کنار اسکله‌های صیادی مجهز در خارگ و کنگان، ظرفیت بی‌رقیبی برای افزایش تولید ایجاد کرده است.
از سوی دیگر، صنایع فرآوری و بسته‌بندی آبزیان در بوشهر طی سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته‌اند. کارخانه‌های مجهز به فناوری انجماد سریع (IQF)، امکان صادرات مستقیم محصولات با کیفیت بالا به اروپا و شرق آسیا را فراهم ساخته‌اند.
 صادرات؛ از خلیج فارس تا اروپا
بازار هدف آبزیان بوشهر تنها به کشورهای همسایه محدود نمی‌شود. میگو و ماهی پرورشی این استان در سال‌های اخیر به کشورهای اروپایی، شرق آسیا و حوزه خلیج فارس صادر شده است.
رعایت استانداردهای بهداشتی و بسته‌بندی مطابق با معیارهای بین‌المللی باعث شده است محصولات بوشهر توان رقابت با نمونه‌های مشابه از هند، تایلند و ویتنام را داشته باشند.
در حال حاضر، عمده صادرات آبزیان بوشهر به چین، امارات، کویت و کشورهای اروپایی انجام می‌شود و این روند می‌تواند با توسعه زیرساخت‌های لجستیکی به بازارهای جدیدی همچون روسیه و آسیای مرکزی گسترش یابد.
 صادرات ۲۱ هزار تن میگو و ماهی پرورشی
مدیرکل دامپزشکی استان بوشهر در گفتگو با مهر با اشاره به صادرات آبزیان استان بوشهر افزود: در سال گذشته بیش از ۲۱ هزار و ۱۲۶ تن انواع آبزیان شامل ۱۳ هزار و ۵۰۱ تن میگوی پرورشی و ۷ هزار و ۴۴۷ تن ماهیان دریایی تحت نظارت‌های بهداشتی و قرنطینه‌ای دامپزشکی استان به بازارهای جهانی صادر شد.
بازارهای هدف شامل استونی، روسیه، چین، کشورهای حوزه خلیج فارس، مالزی، ترکیه، ارمنستان، تایلند، کره جنوبی، لبنان، گرجستان، قزاقستان، پاکستان و ویتنام است.
محمدحسین راهنما تصریح کرد: این محموله‌ها پس از بررسی و تأیید سلامت توسط دامپزشکان استان، به ۱۸ کشور صادر شده است. بازارهای هدف شامل استونی از اتحادیه اروپا، روسیه، چین، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مانند بحرین، کویت، عمان، قطر و امارات، همچنین مالزی، ترکیه، ارمنستان، تایلند، کره جنوبی، لبنان، گرجستان، قزاقستان، پاکستان و ویتنام بوده‌اند.
مدیرکل دامپزشکی استان بوشهر با تأکید بر رعایت الزامات بهداشتی گفت: تمامی فرآیند صادرات آبزیان با رعایت کامل ضوابط قرنطینه‌ای انجام می‌شود تا محصول سالم و استاندارد از استان بوشهر به بازارهای جهانی عرضه شود.
رهنما در بخش دیگری از سخنان خود به سیاست‌های مدیریت جدید دامپزشکی اشاره و اظهار داشت: توسعه صادرات پایدار آبزیان در گرو اعتماد بازارهای بین‌المللی به کیفیت و سلامت تولیدات است. ما با تقویت نظارت‌های بهداشتی در مسیر تثبیت جایگاه بوشهر به‌عنوان قطب صادرات آبزیان کشور حرکت خواهیم کرد.
 مزیت‌های رقابتی و ارزش افزوده
یکی از ویژگی‌های صادرات آبزیان بوشهر، امکان ایجاد ارزش افزوده بالا از طریق فرآوری است. به جای صادرات خام میگو و ماهی، سرمایه‌گذاری در صنایع تبدیلی می‌توان تولید محصولات نیمه‌آماده، کنسرو، فیله‌های بسته‌بندی‌شده و حتی محصولات جانبی مانند پودر ماهی و روغن ماهی، فرصت‌های جدیدی برای صادرات پایدار به وجود می‌آورد.
 نقش استراتژیک صادرات آبزیان
صادرات آبزیان بوشهر فراتر از یک فعالیت اقتصادی، ابزاری برای دیپلماسی غذایی ایران است.حضور پررنگ محصولات ایرانی در سفره کشورهای منطقه و جهان می‌تواند چهره‌ای مثبت از توانمندی‌های کشور ارائه دهد. تجربه کشورهای جنوب شرق آسیا نشان می‌دهد که صادرات موفق آبزیان نه تنها ارزآوری دارد، بلکه بر روابط سیاسی و فرهنگی نیز اثرگذار است.
یک صادرکننده باسابقه محصولات شیلاتی در بوشهر در گفت‌وگو با مهر اظهار کرد:وقتی میگوی پرورشی یا ماهی ایرانی روی میز غذا در کشورهای اروپایی یا آسیایی قرار می‌گیرد، در واقع بخشی از هویت و فرهنگ غذایی ما صادر شده است. این همان چیزی است که در ادبیات اقتصادی از آن با عنوان دیپلماسی غذایی یاد می‌شود.
احمد قاسمی افزود: کشورهایی مانند تایلند و ویتنام سال‌هاست با استفاده از صادرات آبزیان، نه‌تنها درآمدهای ارزی خود را افزایش داده‌اند، بلکه برند ملی خود را نیز در سطح بین‌المللی معرفی کرده‌اند. ایران و به‌ویژه استان بوشهر نیز چنین ظرفیتی را دارد، اما نیازمند حمایت‌های بیشتر در بخش بازاریابی و معرفی جهانی محصولات است.