مردانی: فروش بدون نسخه آنتی‌بیوتیک می‌تواند فاجعه‌ساز شود

فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی گفت: مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک و تجویز خودسرانه دارو، درمان بیماری‌های ساده را دشوار و عوارض جانبی را افزایش می‌دهد.
به گزارش مهر، در ایران نیز مصرف بی‌رویه و خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها، تجویز نادرست برخی پزشکان و فروش بدون نسخه در برخی داروخانه‌ها، روند رشد این بحران را تشدید کرده است.
به مناسبت هفته مقاومت میکروبی با «مسعود مردانی، فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی» به گفتگو پرداختیم تا ابعاد این مشکل، پیامدهای مصرف نابجای آنتی‌بیوتیک و ضرورت آموزش عمومی برای مقابله با این چالش‌ها بپردازیم.
 درباره آنتی بیوتیک ها و موارد مصرف
در خصوص آنتی‌بیوتیک‌ها، بعد از فروکش کردن پاندمی کووید در دنیا، سازمان جهانی بهداشت مقاومت میکروبی را به عنوان اولین اولویت بهداشت و درمان جهان اعلام کرد. علت این است که بررسی‌های آماری نشان می‌دهد اگر اقدام جدی انجام نشود، تا سال ۲۰۵۰ سالانه حدود ۱۰ میلیون نفر بر اثر مقاومت میکروبی جان خود را از دست خواهند داد و این عدد نشان می‌دهد اهمیت مقاومت میکروبی حتی از کووید ۱۹ که آن‌همه بحران ایجاد کرد بیشتر است، اما متأسفانه توجه چندانی به آن نمی‌شود.
در دو دهه اخیر، میکروب‌های گرم منفی نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های رایج مقاوم شده‌اند و همین موضوع باعث افزایش عفونت‌های مقاوم به درمان شده است و تعداد قابل توجهی از این بیماران اکنون در بخش‌های مراقبت ویژه بستری هستند و برای حفظ زندگی تلاش می‌کنند.
 هفته مقاومت میکروبی و ضرورت آموزش عمومی
به همین دلیل، هفته‌ای در دنیا با عنوان هفته مقاومت میکروبی تعیین شده است تا راهکارهای پیشگیری از مقاومت بررسی شود.
یکی از مشکلات مهم در ایران دسترسی آسان مردم به آنتی‌بیوتیک‌ها است. در بسیاری از خانواده‌ها اولین فردی که آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کند مادر یا مادربزرگ خانواده است که به محض یک عطسه یا سرماخوردگی یکی از اعضای خانواده، بدون آگاهی از لزوم مصرف، دارو تجویز می‌کند. مشکل دوم برخی پزشکان هستند که برای جلب رضایت بیماران، آنتی‌بیوتیک بی‌مورد تجویز می‌کنند و همین باعث افزایش مقاومت می‌شود.
در سراسر دنیا، عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی شایع‌ترین علت مصرف نابجای آنتی‌بیوتیک هستند؛ بیماری‌هایی مانند آنفولانزا، سرماخوردگی، کرونا همگی ویروسی هستند و هیچ آنتی‌بیوتیکی روی آن‌ها اثر ندارد. مصرف آنتی‌بیوتیک در این موارد نه تنها مفید نیست، بلکه مقاومت میکروبی ایجاد می‌کند و می‌تواند موجب بروز عفونت‌های بیمارستانی و حتی مرگ شود.
متأسفانه در ایران داروخانه‌ها بدون نسخه پزشک آنتی‌بیوتیک می‌دهند که اقدامی بسیار خطرناک است و اگر مدیریت نشود، می‌تواند به یک فاجعه تبدیل شود.