شبکه انتقال گاز در شرایط سخت؛ رکورد، تاب‌آوری و قهرمانان گمنام

رکوردهای انتقال گاز و تاب‌آوری شبکه در شرایط سخت، نشان می‌دهد چگونه خطوط و ایستگاه‌ها حتی در سرمای فروردین و تهدیدهای امنیتی پایدار می‌مانند.
زمانی که میلیون‌ها خانواده در سرمای زمستان در خانه‌های گرم خود نشسته‌اند، کمتر کسی می‌داند که صدها نفر در شبانه‌روز در تلاش‌اند تا این گرما لحظه‌ای قطع نشود. پیمان خضرایی، مدیرعامل شرکت انتقال گاز ایران از واقعیت‌هایی سخن می‌گوید که در پشت پایداری شبکه عظیم گاز کشور جریان دارد؛ شبکه‌ای که تمام گاز تولیدی ایران را بدون وقفه منتقل می‌کند و مفهومی به نام «گاز انتقال‌نیافته» در آن وجود
ندارد.
خضرایی با اشاره به ۱۵۰ نقطه کنترلی در سراسر شبکه می‌گوید: همکاران ما در شرایط دشوار و گاه خطرناک، با تنظیم دقیق شیرهای بین‌راهی، تعادل جریان را میان استان‌ها برقرار می‌کنند. او از تجربه جنگ ۱۲روزه‌ای می‌گوید که در آن، یکی از خطوط انتقال هدف حمله قرار گرفت، اما کارکنان کمتر از ۲۴ ساعت آن را بازسازی کردند.
شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی (شانا) به گفت‌وگو با پیمان خضرایی، مدیرعامل شرکت انتقال گاز ایران نشسته است؛ که بخشی از این گفت و گو راه می خوانید.
 ظرفیت شبکه انتقال گاز کشور چقدر است و تا پایان سال ۱۴۰۴ چقدر افزایش می‌یابد؟
دو نوع ظرفیت در شبکه انتقال گاز وجود دارد؛ نوع نخست، انتقال است که بر اساس طراحی خطوط لوله و تجهیزات تعیین می‌شود. برای هر خط لوله با توجه به قطر آن، ظرفیت مشخصی تعریف می‌شود؛ به‌عنوان نمونه خط لوله ۵۶ اینچ توان انتقال حدود ۱۱۰ تا ۱۲۰ میلیون مترمکعب گاز در روز را دارد. این ظرفیت‌ها متناسب با سایز خطوط و توان توربین‌ها طراحی شده‌اند. نوع دوم، ظرفیت ذخیره‌سازی در خط یا Line Pack است. در این حالت، گاز داخل خودِ خطوط لوله ذخیره می‌شود و شبیه آب در لوله عمل می‌کند. برخلاف برق که با قطع جریان از بین می‌رود، گاز در خط باقی می‌ماند و می‌توان در زمان اوج مصرف از آن استفاده کرد.
 ذخیره‌سازی گاز چگونه انجام می‌شود و چه مزایایی دارد؟
گاز تولیدشده در چاه‌های زیرزمینی ذخیره‌سازی می‌شود تا در مواقع نیاز و مدیریت مصرف مورد استفاده قرار گیرد. هم‌اکنون عملیات ذخیره‌سازی در دو مخزن ذخیره‌سازی سراجه و شوریجه انجام می‌شود. به‌عنوان نمونه، ظرفیت ذخیره‌سازی ایستگاه سراجه قم از یک میلیارد مترمکعب به  ۱.۵ میلیارد مترمکعب افزایش می‌یابد. این ذخیره‌سازی به ما امکان می‌دهد در نیمه نخست سال، گاز را مدیریت و کمبود احتمالی را جبران کنیم.
شبکه انتقال گاز کشور قادر است با اقدام‌های انجام‌شده در تعمیرات، افزایش ظرفیت ایستگاه‌ها و مدیریت هوشمند شبکه، گاز را به‌طور پایدار به مناطقی که نیاز بیشتری دارند، به‌ویژه نیمه شمالی کشور منتقل کند. همچنین ذخیره‌سازی گاز کمک می‌کند تا تاب‌آوری شبکه افزایش یابد و کمبودهای فصلی کنترل شود.