برخی میکروب‌ها میکروپلاستیک‌ها را از بین می‌برند!

جهان امروز تحت سیطره پلاستیک ‎ها و در نتیجه میکروپلاستیک‎هاست و این ذرات حتی در خون انسان و جانوارن مختلف نیز یافت شده است. مدت‎هاست پژوهشگران در حال تحقیق در این زمینه هستند تا چاره‎ای برای رهایی بشر و محیط زیست از این آفت جهانی بیابند.

برخی میکروب‌ها میکروپلاستیک‌ها را از بین می‌برند!

آذر فخری 
جهان امروز تحت سیطره پلاستیک ‎ها و در نتیجه میکروپلاستیک‎هاست و این ذرات حتی در خون انسان و جانوارن مختلف نیز یافت شده است. مدت‎هاست پژوهشگران در حال تحقیق در این زمینه هستند تا چاره‎ای برای رهایی بشر و 
محیط زیست از این آفت جهانی بیابند.
ذرات پلاستیکی به دلیل سطح تماس زیادی که دارند، می‌توانند 
مواد شیمیایی زیان‌باری مانند آفت‌کش‌ها، فلزات سنگین و پسماندهای دارویی را در غلظت‌های زیاد به خود جذب کنند.طبق پژوهش‌های اخیر، برخی از این ترکیبات سمی که با مواد شیمیایی سازنده‌شان جذب میکروپلاستیک‌ها می‌شوند، می‌توانند به دستگاه ایمنی و غدد درون‌ریز انسان و حیوان آسیب برسانند. پژوهشگران نمونه‌هایی از این مواد آلاینده را در بستر دریاها و قله اورست و حتی در اقصی نقاط اقیانوس 
منجمد شمالی و قطب جنوب پیدا کرده‌اند.پژوهشگران در مورد وقوع بحران فزایندهمیکروپلاستیک‌‌ها در سراسر زمین هشدار داده‌اند که برای تمام انواع حیات، از پستانداران، پرندگان، و خزندگان تا ماهی‌ها و حیوانات خاک‌زی مانند کرم خاکی و حتی گیاهان خطرناک است و با ورود به مراحل گوناگون زنجیره غذایی، سرانجام به بدن انسان راه می‌یابد.
هم‌اکنون محقفان می‎گویند توانسته‌اند باکتری‌هایی به نام سودوموناس آیروجینوسا را برای به دام انداختن این ریزپلاستیک‌ها در یک «زی‌واکنش‌گاه» (bioreactor) به کار گیرند.
آنان در پژوهش خود که در همایش سالانه انجمن میکروب‌شناسی ۲۰۲۱ ارائه دادند، ماده چسبناکی به نام «زیست‌لایه» (biofilm) را که این‌گونه باکتری پدید می‌آورد، برای به دام‌اندازی، ته‌نشین‌سازی و گرد‌آوری ریزپلاستیک‌ها به‌کار گرفتند.
زیست‎لایه هنگامی پدید می‌آید که باکتری‌ها تجمع کنند و لایه محافظ چسبناکی از جنس مواد پلیمری طبیعی ترشح کنند. این لایه از اجتماع باکتری‌ها در برابر اثرات خارجی مانند تغییرات محیطی و پادزیست‌ها حفاظت می‌کند.محققان در این پژوهش همین‌که ذرات میکروپلاستیک در زیست‌لایه‌ها گیر افتادند و در زی‌واکنشگاه ته‌نشین شدند، «ژن پاشنده زیست‌لایه» (biofilm-dispersal gene) را به‌کار گرفتند که ریزپلاستیک‌های به دام افتاده را آزاد می‌کنند.بیرون کشیدن ریزپلاستیک‌ها از درون ساختار زیست‌لایه دشوار و پرهزینه است، اما با این روش می‌توانبه آسانی این‌کار را انجام داد و آن‌ها را پس از گردآوری بازیافت کرد.این پژوهش صرفا «اثبات موضوع» (proof-of-concept) است و این محققان قصد دارند در ماه‌های آینده باکتری‌های «زییست‌لایه‌ساز» طبیعی (natural pro-biofilm)را در فاضلاب‌ها یا محیط‌های آبی دیگر جداسازی و شناسایی کنند و «قابلیت‌های قوی آن‌ها را در تجمیع و تشکیل زیست‌لایه‌ها برای جذب میکروپلاستیک‌ها» نشان دهند.
در بیانیه این پژوهشگران آمده است: «این پژوهش مبنای کاربردهای آینده این روش در تصفیه فاضلاب است تا بتوان میکروپلاستیک‌ها را به روشی ایمن و سازگار با طبیعت از فاضلاب جدا کرد.»