در مورد طرح های ملی شفاف سازی شود

با اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی "با توجه به اجرای موفقیت ‌آمیز طرح «کالابرگ الکترونیک» به ‌صورت آزمایشی در چهار استان هرمزگان، قزوین، مرکزی و گیلان، هم ‌اکنون اجرای این طرح به صورت ملی و در سراسر کشور آغاز شد".

در مورد طرح های ملی شفاف سازی شود

 


 

با اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی "با توجه به اجرای موفقیت ‌آمیز طرح «کالابرگ الکترونیک» به ‌صورت آزمایشی در چهار استان هرمزگان، قزوین، مرکزی و گیلان، هم ‌اکنون اجرای این طرح به صورت ملی و در سراسر کشور آغاز شد".
در این طرح اعتبار کلیه خانوار‌های یارانه‌ بگیر شارژ شده و آنها
 می ‌توانند یک ماه زودتر از دریافت یارانه نقدی، از این اعتبار جهت خرید ۱۰ قلم کالای اساسی مشمول طرح ملی کالابرگ الکترونیک استفاده کنند. در صورت استفاده از این مزیت و خرید کالا از محل اعتبار یارانه، به‌ میزان اعتبار استفاده‌ شده از یارانه ماه بعد خانوار کسر و مابقی به‌ صورت نقدی، در موعد مقرر واریز یارانه به حساب سرپرست خانوار واریز خواهد شد.
پیش از هرچیز باید اذعان داشت که استفاده از کالابرگ و یا اعتبارمالی در شرایط کنونی به زعم بسیاری از کارشناسان اقتصادی می تواند تا حدی بار تورم ناشی از نقدینگی افسارگسیخته درکشور را از دوش مردم بردارد.
اما نکته مبهم در این طرح نامشخص بودن وجه تمایز یارانه نقدی با این کالابرگ الکترونیک است. یارانه نقدی میزانش مشخص است و این کالابرگ نیز به همان مقدار ارزش ریالی دارد. درحالی که اگر یکی از
مولفه های استفاده از کالابرگ جلوگیری از پرداخت نقدی به مردم باشد، باید یک ارزش افزوده ای برای یارانه بگیران داشته باشد.
به عنوان مثال اگر یک خانواده یک میلیون تومان یارانه نقدی دریافت می کند، می توان برای وی یک میلیون و 300 هزار تومان یارانه اعتباری درنظر گرفت تا انگیزه ای برای ترویج این خدمات فراهم گردد. وگرنه کدام عقل سالمی پول نقد را نادیده می گیرد و خود را محدود به یک کارت اعتباری می کند با همان مبلغ نقدی می کند؟!.
موضوع بعدی مربوط به سیستم نرخ گذاری اقلام اساسی و یا تحت پوشش این کالابرگ الکترونیک می باشد. به عبارتی اگر فرق چندانی میان نرخ قیمت ها در حالت نقدی و پرداخت اعتباری نباشد، مسلماً استقبالی از آن صورت نمی گیرد. باید مشخص شود قیمت مرغ 60 هزارتومانی نقدی با کالابرگ الکترونیک اعتباری چه قیمتی دارد؛ مثلاً آیا خرید اعتباری حداقل 30 درصد زیر قیمت بازار هست یا نه؟!.
همچنین گفته شده که این طرح با موفقیت در چند استان اجرایی شده و اینک مترصد اجرای آن به صورت سراسری هستند. اما هیچ آمار و اطلاعاتی از دستاورد اجرای این طرح منتشر نشده تا مردم و رسانه ها از آن مطلع شوند و انگیزه ملی و مالی برای اجرای آن فراهم شود. اگر موفق بوده میزان کنترل و اثرگذاری این کالابرگ الکترونیک بر قیمت ها چقدر بوده و تا چه حد به ارتقای کیفیت معیشت مردم یاری رسانده است.
کشورهای مختلف توسعه یافته و درحال توسعه این مدل را اجرایی کرده اند و می توان از تجارب و مدل اجرایی آنها استفاده کرد. این طرح سال هاست که در آلمان اجرایی می شود و به عنوان مثال قیمت شیر اگر در فروشگاه ها 4 یورو باشد با استفاده از کارت اعتباری شهروندی در برخی فروشگاه های مشخص 2 یورو و به میزان مشخص براساس نیازماهانه هرفرد به فروش می رسد.
در ترکیه نیز این طرح چند سالی است که برای شهروندان این کشور اجرا درآمده و هر شهروند ترک با داشتن کارت اعتباری کالا به طور مثال می تواند ماهانه 2 کیلوگرم گوشت و 2 کیلو گرم مرغ، 10 لیتر شیر و ... را با قیمت دولتی خریداری کند.
اگر قصد نیت از چنین طرح های ملی کمک به معیشت و سلامت عمومی است، باید ابهامات آن برطرف و روال اجرای آن شکل و شمایل منطقی به خود بگیرد. امیدواریم این طرح نیز نیمه تمام رها نشود و کمکی به معیشت و مشکلات اقتصادی مردم باشد.