نقش فضای سبز شهری در توسعه پایدار شهری

"مهندس مسعود عبادی" (مدیراداره ارتباطات و امور بین الملل شورای اسلامی وشهرداری قدس)  اهمیت و جایگاه فضای سبز: رشد سريع شهرنشيني و به دنبال آن افزايش مشكلات زيست محيطي اهميت مفاهيمي چون كيفيت زندگي، براي مطلوبتر نمودن محيط‎هاي مصنوع را نمايان نموده است. در اين ميان، فضاهاي سبز شهري داراي ويژگي‎هايي است كه آنها را به فضاهاي مناسبي براي ارتقاي كيفيت زندگي انسان تبديل مي‎كند.
با رشد جمعیت در دهه اخیر نیاز بیشتری به کاربری فضای سبز در شهرها به‌ویژه کلانشهرها دیده می‎شود. با توجه به کاربری زمین و روند تغییرات آن همگام با طرح‌های توسعه شهری است باید الگویی را ارائه دهیم که در آن حفاظت و حمایت از فضاهای سبز و باز موجود از اولویت و تقدم بیشتری برخوردار باشد. ایجاد فضاهای سبز در نواحی که از کیفیت محیط زیستی پایین‌تری و تراکم سطح ساخت بالاتری برخوردارند از اهمیت بیشتری برخوردار است.باید برنامه‌ریزی برای کاربری زمین در راستای آزادسازی زمین شهری و نحوه تخصیص زمین در سیاست‌های شهری
در اولویت افزایش سرانه فضای سبز صورت بپذیرد. امروزه مفهوم شهر بدون وجود فضای سبز مؤثر در اشکال گوناگون آن، قابل تصوّر نیست فضای سبز شهری بخش جاندار ساخت کالبدی شهر است.با توجّه به اینکه بخش قابل توجّهی از فضای سبز شهری در قالب پارک‌ها و بوستان‌ها ایجاد می‌شود، ضرورت و اهمیّت فضای سبز مصنوع یا اقلیم پرورشی شهری اثبات می‌شود. پارک‌ها و بوستان‌ها در کاهش مشکلات زیستی شهرها نقش مهمی را ایفا می‌کنند. علاوه بر زیبایی‌هایی که از منظر شهرسازی دارند، در راستای ساختار اکولوژیکی گام برمی‌دارند. طراحی محیطی به عنوان یک رویکرد سیاست فضایی، توسعه شهری را پویا می‌کند.فضاهای سبز شهری در جهت دهی شهروند مسئول و مشارکت‌پذیر جایگاه بالایی در بالابردن فضاهای عمومی جهت افزایش تعاملات شهروندی که از عوامل اجتماعی در مبانی برنامه‌ریزی شهری است ایفا می‌کنند.
 ثمرات توسعه فضای سبز:
ازآثار توسعه فضای سبز؛ کاهش آلودگی هوا، کاهش آلودگی صوتی،
تعدیل دما، افزایش رطوبت نسبی، تلطیف هوا و جذب گرد و غبار اشاره کرد.سایر اثرات فضای سبز در شهرها نسبی هستند ولی مجموعه اثرات فضای سبز حضور آنها را در شهرها اجتناب ناپذیر می‏کند .به طوری که بدون وجود آن ممکن نیست شهرها پایدار بمانند.بنابراین اگر فضای سبز به عنوان جزئی از بافت شهرها و نیز بخشی از خدمات شهری ضرورت یافته باشد، نمی‏تواند جدا از نیازهای جامعه شهری باشد، از این رو ، فضای سبز باید از نظر کمی و کیفی متناسب با حجم فیزیکی شهر، ساختمان‏ها، با توجه به شرایط خیابان‏ها و جاده ها و نیازهای جامعه از لحاظ روانی ، گذران اوقات فراغت و نیازهای بهداشتی .اکولوژیکی شهر ساخته شود تا بتواند به عنوان فضای سبز فعال ، بازدهی زیست محیطی مستمری داشته باشد.
 چالش های توسعه فضای سبز:
تنها عامل مشکل‌زا برای حفظ فضای سبز شهری، خشکسالی نیست بلکه خشکسالی یکی از پیامدهای تغییر اقلیم است و این تغییر حاصل گرمایش زمین است که تمامی کره زمین را تحت تأثیر قرار داده است، در برخی مناطق کره زمین خود را به صورت سیلاب و بارندگی‌های بیش از حد نشان می‌دهد و نتیجه آن در برخی دیگر از مناطق خشکسالی‌های مداوم و گرم شدن سطح زمین است چنانکه آمار نشان می‌دهد دما در مناطقی مثل اصفهان در حدود دو درجه سلسیوس بالاتر از میانگین طولانی مدت شده است که این خود مشکلات جدی را به همراه دارد و نهایتاً موجب ایجاد خشکسالی می‌شود؛ در کنار آن کمبود بارش‌ها، مدیریت نادرست منابع آبی بین حوزه‌ای منجر به این شده تا صدمات جبران ناپذیری به فضای سبز شهری مخصوصاً در استان اصفهان و به ویژه در شهر اصفهان وارد شود.
با گسترش اهمیت سیستم اطلاعات جغرافیایی و افزایش سرسام آور اطلاعات که باید برای مدیریت شهری پردازش شوند، روشن شده که تحلیل مکانی فضای سبز شهری به عنوان یکی از مهمترین عناصر محیط شهری، سهم زیادی در مطلوبیت و مطبوعیت فضا دارد. در واقع اگر مکان یابی فضاهای سبز شهری از اصول برنامه‎ریزی شهری دور شود و معیارهای مکانی به آن توجه نشود، در واقع منجر به ایجاد ناهنجاری‎هایی از جمله استفاده کم کاربران از فضاهای سبز، ایجاد محدودیت در ارائه طرح معماری مناسب، ایجاد محدودیت در انتخاب و چیدمان گیاهان مناسب، آشفتگی در
 سیمای شهر، عدم تعاملات اجتماعی مناسب، مشکلات مدیریت و نگهداری و کاهش امنیت روانی و اجتماعی خواهد شد.