افزايش خودكشي در بين نوجوانان و جوانان؛ چرا؟!

تازه‌ترين خبر رسمي اين‌كه سه دختر نوجوان در دهدشت كهكيلويه و بويراحمد اقدام به خودكشي كردند كه با دخالت پليس دو نفر از آنان نجات يافتند. هر از گاهي خبر خودكشي نوجوانان و جوانان به گوش مي‌رسد. اما البته آماري كه در اين زمينه ارائه مي‌شود، تنها آمار رسمي است كه شامل گزارش پزشكي قانوني مي‌شود و آمار این کار در ایران به‌صورت منظم و دقیق ارائه نمی‌شود. با این‌همه آمار وزارت بهداشت نشان می‌دهد که ایران یکی از کشورهایی است که به‌شدت از این معضل رنج می‌برد. بر اساس همین آمار از هر 1000 هزار ایرانی، ۱۲۵ نفر اقدام به خودکشی می‌کنند که نسبت به آمار جهانی بسیار بالاست. 
اما حتي اگر به آمار رسمی هم اكتفا كنيم، متوجه مي‌شويم كه افزایش میزان این عمل در میان نوجوانان در كشور ما نگران‌كننده است؛ افرادی که دست به این عمل می‌زنند به مراتب کم سن‌و‌سال‌تر شده‌اند و از روش‌های عجيب و غريبي برای خودکشی استفاده می‌کنند كه علاوه 
بر نفس خودكشي، اين روش‌ها هم به يك دغدغه اجتماعي تبديل شده‌اند.
اما پرسش مهم اين است كه چرا نوجوانان و جوانان؟ طبق آمار جديد سازمان بهداشت جهانی، این عمل سیزدهمین علت مرگ در گروه سنی
 ۱۵ تا ۳۴ سال در جهان است؛ اما سن خودکشی در ایران تا سطح دانش‌آموزان دبستان و راهنمایی نیز پایین رفته است.
آمارهای پزشکی قانونی و وزارت بهداشت ایران نشانگر آن هستند كه در سال ۹۷ میزان خودکشی نوجوانان در ایران ۲۰ درصد بوده است كه در سال 99، 5 درصد به اين آمار افزوده شده. در اين گزارش هم‌چنین
 آمده است بیشتر جوانانی که دست به اینکار می‎زنند «در سطح تحصیلات ابتدایی و راهنمایی هستند و خودکشی در میان دانش‌آموختگان لیسانس و بالا‌تر کمتر رواج دارد.»
يك رفتارشناس و آسیب‌شناس اجتماعی، درباره دلایل این عمل در میان نوجوان به موارد عدیده‌ای اشاره مي‌كند:«بسیاری عوامل در تقویت انگیزه اینکار در نوجوانان موثرند. ازجمله: سطح بالای استرس و فشار برای موفقیت، ترس از تحقیر، خودبینی، انعطاف‌ناپذیری، درک ناپخته از مرگ، فقدان مهارت‌های سازگاری و تاب‌آوری برای حل مسئله، ناتواني در تصمیم‌گیری و کنترل خشم، حل تعارض و...»
اما آنچه این آسیب‌شناس اجتماعی برشمرده به مسائل روحی 
و روانی نوجوان  محدود نمی‌شود. یکی از عوامل خودکشی در میان جوانان و نوجوانان نداشتن چشم‌اندازی روشن برای آینده و معضلات اساسی اجتماعی است. در کشوری که میلیون‌ها جوان هیچ امیدی به داشتن شغل، حد معینی از رفاه، تامین اجتماعی ندارند، افزایش آمار خودکشی چندان جای تعجب ندارد.
آسیب‌های اجتماعی می‌توانند از فشاری که معضلات گوناگون در جامعه‌ ما بر والدین وارد می‌کنند، مستقیم و غیرمستقیم به نوجوانان منتقل شود و آن‌ها را در دریای نومیدی غرق کند. گذشته از اين‌ها، رواج خشونت در جامعه نیز از عوامل آسیب‌های روانی به همه آحاد جامعه و در نوک این هرم به نوجوانان و جوانان است.
اين وضع چنان بحراني شده که معاون سازمان بهزیستی آموزش‌و‌پرورش تابستان امسال گفته دستگاه‌ها باید در محافظت از دانش‌آموزان در رابطه با موادمخدر، افسردگی، خودکشی و اختلال‌های روانی و رفتاری، 
‌رویکرد پیشگیرانه داشته باشند.