جاي مديرت در صنعت كشاورزي كجاست؟

تا پيش از شيوع كرونا و بازبودن مرزها، سيب‌زميني و پياز توليد شده در كشوراز همان سرِ زمين و توسط دلالان و قاچاقچي‌ها بار كاميون و نيسان شده و به سوي كشورهاي همسايه خارج مي‌شد و تا آن زمان كشاورزاني كه سيب‌زميني و پياز توليد مي‌كردند، چندان اعتراضي به اين موضوع نداشتند، چون محصول روي دست‌شان نمي‌ماند و به هرحال فروش مي‌رفت در حالي‌كه قيمت اين دو سبزي ضروري در سبد معيشت مردم، در داخل كشور گران‎تر از حد معمول فروخته مي‎شد. ماجراي قاچاق البته دامن گوجه و خيار را هم گرفت و اين دو محصول نيز با صدور قاچاقي به كشورهاي همسايه، در كشور دچار گران‌فروشي شدند.
اما اينك با شيوع كروناويروس و بسته شدن ناگزير مرزها، كشاورزاني كه به اميد صدور قاچاقي پياز و سيب‌زميني و خيار و گوجه، بيش از
حد نياز اين محصولات را توليد كرده‌اند، حالا صداي اعتراض‌شان بلند شده كه چرا دولت اين محصولات را به قيمت ارزان مي‌خرد و كارشان به جايي رسيده كه اينك كه اين محصولات بازار ندارند، آن‌ها را امحاء مي‌كنند و در رودخانه‌ها مي‌ريزند.
اين ماجرا را بايد از دو زوايه نگاه كرد؛ اول اين‌كه چرا زماني‌كه امكانش بود، دولت در مورد قاچاق و دلالي اين محصولات ورود نكرد و يا اگر هم كرد، چرا نشد كه جلوي چنين عمل مجرمانه‌اي كه ضررش مستقيما متوجه دولت و مردم مي‌شد، قاطعانه گرفته شود. و سوي ديگر ماجرا امروز است كه كشاورزان، با مازاد توليد مواجه‌اند اما دولت براي ذخيره و انباركردن اين محصولات تقريبا تدبيري ندارد. البته برخي هزينه انبارداري را مطرح مي‌كنند؛ اما در نهايت اگر با ادامه بحران بيماري، ما با كمبود اين محصولات مواجه شويم، دولت ناچارخواهد شد از خارج خريد كند و طبعا چنين خريد و وارداتي گران‌تر از هزينه انبارداري و حمل‌ونقل در داخل كشورتمام خواهد شد.   
مهم‌ترين راهكار در زمينه كشاورزي، در درجه نخست جلوگيري از دلالي و قاچاق در اين مسئله است و سپس نيازسنجي و مديريت كاشت محصولات در كشور. تا كار به امروزي نرسد كه پياز حتي تا كيلويي ۱۰۰۰تومان هم پائين آمده اما بازار اشباع است. هم‌چنين است وضعيت محصول استراتژيكي مانند سيب‌زميني و ديگر محصولاتي مانند خيار و گوجه. مسلما دولت و مسئولان مي‌توانند با ورود و نظارت به موقع و قاطع و با برنامه‌ريزي‌هاي هدفمند براي كاشت و برداشت محصولات كشاورزي، جلوي چنين هرج و مرج و بلاتكليفي و نيز هدررفت انرژي‌هاي خاك و آب و نيروي كار را بگيرند.