سدسازی و مدیریت هوشمند؛ کلید حل بحران کم‌آبی در بوشهر

*حامد عرب زاده
تامین آب پایدار در استان بوشهر یک مطالبه عمومی است و با تکمیل هشت سد و مدیریت هوشمند منابع، تأمین آب شرب، کشاورزی و صنعت استان ممکن خواهد شد.
استان بوشهر بیش از ۷۰ درصد نیاز آبی خود را از سفره‌های زیرزمینی تأمین می‌کند و سدهای استان مانند سد رئیسعلی دلواری و سد دالکی تنها بخش محدودی از آب سطحی را در اختیار دارند.
کاهش بارش و تبخیر بالای آب باعث شده ذخایر سدها در سال‌های کم‌بارش به شدت کاهش یابد.برداشت بی‌رویه از چاه‌ها علاوه بر افت سطح آب، باعث شور شدن منابع و فرونشست زمین شده است.
کارشناسان منابع آب، تأکید می‌کنند که ادامه این روند می‌تواند طی یک دهه آینده کم‌آبی جدی ایجاد کند.
آلودگی منابع آب از طریق ورود پساب‌های شهری و صنعتی، کاهش کیفیت آب را به دنبال داشته و نیازمند تصفیه و پایش مستمر است.
همچنین مصرف بالای آب در کشاورزی سنتی، بیش از ۸۰ درصد منابع استان، فشار مضاعفی بر منابع محدود وارد می‌کند.
 اهمیت افزایش ذخایر آب
کارشناسان معتقدند افزایش ذخایر آب می‌تواند چند هدف کلیدی را تحقق ببخشد.نخست، تأمین پایدار آب شرب و صنعتی در سال‌های خشک و کاهش فشار بر منابع محدود.دوم، افزایش بهره‌وری کشاورزی از طریق سامانه‌های آبیاری مدرن.سوم، حفاظت از تالاب‌ها، سواحل و زیستگاه‌های دریایی که برای پایداری اکوسیستم به جریان طبیعی آب وابسته‌اند.
پیشگیری از معضلات اجتماعی و اقتصادی مانند مهاجرت و کاهش تولیدات کشاورزی، از دیگر مزایای افزایش ذخایر است.
 برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی
کارشناس منابع آب استان بوشهر در گفت‌وگو با مهر اظهار داشت:ذخایر آب استان بوشهر محدود است و ادامه برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی، علاوه بر کاهش کیفیت، سلامت اکوسیستم‌های طبیعی را تهدید می‌کند.
علی شریفی اضافه کرد:بدون افزایش ذخایر آب، تأمین پایدار آب شرب، کشاورزی و صنعت در سال‌های آینده با مشکل جدی مواجه خواهد شد.
وی افزود:چالش‌های اصلی شامل کاهش بارش‌ها، آلودگی منابع آب توسط پساب‌های شهری و صنعتی و مصرف بالای آب در کشاورزی سنتی است.این عوامل باعث افت سطح سفره‌های زیرزمینی و کاهش کیفیت آب شده و ضرورت افزایش ذخایر آب را بیش از پیش نشان می‌دهد.
شریفی همچنین راهکارهای فنی برای افزایش ذخایر آب را تشریح کرد و گفت:توسعه سدها و مخازن کوچک برای جمع‌آوری رواناب‌های فصلی، مدیریت هوشمند سفره‌های زیرزمینی، بازچرخانی پساب‌های شهری و صنعتی، جایگزینی آبیاری سنتی با سیستم‌های قطره‌ای و حفاظت از پوشش گیاهی و منابع طبیعی می‌تواند فشار بر منابع آبی استان را کاهش دهد.
 راهکارهای فنی و مدیریتی
راهکارهای کارشناسان شامل توسعه سدها و مخازن کوچک برای جمع‌آوری رواناب‌های فصلی، مدیریت هوشمند سفره‌های زیرزمینی، بازچرخانی پساب‌های شهری و صنعتی، جایگزینی آبیاری سنتی با سیستم‌های قطره‌ای و هوشمند و حفاظت از
پوشش گیاهی و منابع طبیعی است.اجرای این اقدامات موجب افزایش منابع، تثبیت سفره‌های زیرزمینی و بهبود کیفیت آب خواهد شد.