اجلاس همکاری شانگهای و اختلافات احتمالی

فردا(پنجشنبه 25 شهریورماه) رئیس جمهوری کشورمان به تاجیکستان می رود تا در اجلاس "سازمان همکاری شانگهای" شرکت کند. سازمانی که ایران بیش از 15 سال است به عنوان عضو ناظر در آن شرکت می کند و همچنان درپی عضویت دائم در این سازمان می باشد. این امر محقق نخواهد شد مگر اینکه تمام اعضا یعنی چین، روسیه، هند، پاکستان، قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان و تاجیکستان برسر این مسئله اجماع و موافقت داشته باشند.
در این دوره احتمال پذیرش کشورمان از سوی برخی مسئولان داخلی تقویت شده و امیدواری های بیشتری برای عضویت ایران قائل شده اند. چرا که امروز در بررسی تحولات فی مابین کشورهای عضو می بینیم که ایران با چین قرارداد 25 ساله را ترتیب داده، با روسیه تفاهم نامه های اقتصادی
 رد و بدل کرده و با تاجیکستان نیز درصدد حل اختلافات برسر مسائل موجود می باشد. کما اینکه اگر چین و روسیه موافقت خود با عضویت ایران را اعلام کنند قطعاً دیگر کشورها نیز مخالفتی نخواهند داشت. از دیگر موضوعات بسیار مهمی که در این تصمیم تاثیر خواهد داشت، مسئله افغانستان است.
در موضوع افغانستان ایران موضعی مشابه مواضع روسیه و چین اتخاذ کرد و نگاهی واقع گرایانه به تحولات افغانستان و روی کارآمدن طالبان داشت.اگرچه ایران با اعلام کابینه طالبان انتقادات شدیدتری نسبت به عدم تشکیل دولت فراگیر از سوی این جریان ابراز داشت، اما با این حال همچنان درمورد واقعیت های افغانستان واکنش اختلافی با مواضع قدرت های شرقی نداشته است.
اگرچه سازمان شانگهای هنوز تبدیل به ائتلافی نظامی و امنیتی نشده،اما موضع گیری های سیاسی در پس تمام تحولات و تصمیمات آن مستتر است. لذا در مورد افغانستان، همراستایی ایران با چین و روسیه
می تواند این نگرش را ایجاد کند که تمام حامیان امروز افغانستان در سریک میز باشند و سیاستی همگرا در پیش بگیرند. هرچند که تاجیکستان تاکنون درمورد تحولات افغانستان از مواضع پنجشیر و احمدمسعود دفاع کرده است،اما این مسئله نمی تواند منافاتی با سیاست های کلی اجلاس شانگهای در مورد این مسئله داشته باشد.
این ها احتمالات سیاسی و موضع گیری هایی است که پذیرش ایران در این سازمان را تقویت کرده است اما این مسئله نسبی و قطعی نخواهد بود چرا که سیاست های پنهان فراوانی در این مسیر وجود دارد.
اما نکته دیگر دراین مسیر تحریم هایی است که از سمت غرب و آمریکا بر ایران تحمیل شده است. تحریم هایی که حتی در برخی موارد روسیه و چین را مجاب کرده تا رابطه مالی و تجاری خود با ایران را محدود و یا متوقف کنند. همچنین بلاتکلیف ماندن پذیرش تعهداتی همچون (FATF) و پالرمو از سوی مسئولان ایرانی،قطعاً در این زمینه ملاحظاتی را ایجاد خواهد کرد و به قولی می تواند بهانه ای باشد برای عدم پذیرش عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای و حفظ انزوای نسبی ایران تا اعضای اصلی این سازمان روابط خود با آمریکا را نیز به چالش نکشند.
با تمام این اوصاف امیدواریم که اولین حضور رئیس جمهوری کشورمان در یک اجلاس بین المللی همراه با دستاوردهای مثبت و موثر در پیشبرد اهداف و منافع ملی کشورمان باشد.