بحرانی رو به گسترش؛ خیزش گرد و غبار

هر از گاهی گزارشی و خبری از خیزش و توفان گردوغبار در استان‌های جنوبی کشور به گوش می‌رسد، اخیرا نیز سازمان هواشناسی هشدار داده است که۱۶استان کشور با گردوغبار شدید مواجه می‌شوند؛ وزش باد در استان‌های آذربایجان شرقی، زنجان، همدان، مرکزی، اصفهان، قم، یزد و جنوب کرمان منجر به خیزش گردوخاک می‌شود. از سوی دیگر دبیر ستاد ملی مقابله با گردوغبارهم گفته است:« ۲۳ استان ۱۰هزار تا ۶میلیون هکتار اراضی غبارخیز دارند.»
از ۳۴.۶میلیون هکتار کانون غبارخیز ایران، حدود ۲۰درصد آن معادل ۸میلیون هکتار دارای شدت بسیار زیاد گردوغبار است که در استان
خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان، اصفهان، سمنان و خوزستان پراکنش دارد و این استان‌ها در وضعیت هشدار گردوغبار قرار دارند. چون با بارش اندک و فقر پوشش گیاهی نیز مواجه هستند.
تقریبا هفت سال از تشکیل ستاد ملی مقابله با گردوغبار می‌گذرد و به‌نظر می‌رسد در این مدت منشاءهای مختلف گرد و غبار شناخته شده‌اند اما این‌که این‌ منشاءها کی و چگونه فعال می‌شوند بستگی به میزان بارندگی و ذخیره آب در تالاب‌ها دارد و تعداد دفعات خیزش، شدت و محل وقوع
گرد و غبار دقیقا تابع الگوی بارشی سال گذشته است.بخشی از گردوغبار شرق کشور مربوط به کف تالاب هامون است که متاسفانه ۱۰ تا ۱۵ سال خشک شده بود اما در سال جاری خوشبختانه آب خوبی گرفته است بنابراین هامون منشا گرد و غبار سال جاری نیست اما رودخانه‌های بالادست مانند رودخانه‌ فراه و دهانه هنوز منشا گرد و غبار منطقه مرزی ایران و افغانستان هستند و این در حقیقت تهدیدی برای منطقه است.
تالاب‌های شادگان و هورالعظیم در اطراف اهواز نیز منشا گرد و غبار هستند اما در رابطه با زمان و چگونگی فعال شدن آنها تحقیق جامعی صورت نگرفته و تنها با اتکا به میزان بارندگی و ذخیره آب در آنها می‌توان پیش‌بینی‌های کلی انجام داد.
حقیقت گسترش خیزش گردوغبار در کشور، نه فقط خشکسالی که ساخت بی‌رویه سدها روی رودها و خشک شدن تلاب‌ها ودریاچه‌ها و آغاز تنش‌های آبی بر سر حقابه می‌باشد؛ با هر خیزش گردوغبار نه تنها سلامت عمومی مردم به خطر می‎افتد که زمین‌های کشاورزی نیز در معرض نمکین شدن و از دست دادن خاصیت خاک قرار می‌گیرند.